De vermoeiende illusie van efficiency (en waarom ik terug ga naar live contact)

In de afgelopen jaren hebben we massaal de sprong naar online meetings gemaakt. Zoom, MS Teams, Google Meet – ze beloofden ons tijd en reistijd te besparen. Op het eerste gezicht lijkt het de ultieme efficiëntie: even snel schakelen zonder de deur uit te hoeven. Maar ik pleit ervoor om de virtuele vergaderruimte zo veel mogelijk in te ruilen voor de fysieke. Want de keerzijde van die schijnbare efficiency is mentaal ongezond en verrassend weinig effectief.

Het brein vraagt om context (en werkt zich rot zonder)

De psychologische impact van constant naar een 16:9-frame staren wordt vaak onderschat. De neurowetenschap wijst uit dat ons brein bij online interacties keihard moet werken.

Zoals professor Erik Scherder beschrijft (bron: Liever moe dan lui; 2025), mist je brein een enorme hoeveelheid context en non-verbale signalen wanneer je alleen iemands hoofd op een scherm ziet. Waar is de rest van het lichaam? Wat gebeurt er in de ruimte? Ons brein moet 'het plaatje' zelf invullen met een stortvloed aan aannames. Dit voortdurende, onbewuste puzzelwerk is enorm vermoeiend. De online meeting mag dan efficiënt lijken in de planning, hij is een ongezonde belasting voor onze hersenen.

Lage adoptie en misgelopen verbinding

Naast de mentale vermoeidheid is er een probleem met de effectiviteit. Door het tweedimensionale karakter van het schermkijken is de adoptie van informatie lager. Vooral voor mensen die wat meer omgevingssensitief zijn – en juist veel halen uit de sfeer, de subtiele verschuivingen in lichaamstaal en de dynamiek van een kamer – is dit een groot gemis.

Wat we online verliezen, is de magie van de stilte en de creatieve zijstapjes.

• In een live setting kunnen stiltes vallen. In die pauzes valt informatie op z'n plek, ontstaan nieuwe ideeën of durf je een kort zijpad in te slaan.
• Online is alles teruggebracht tot het functionele. Zo snel en efficiënt mogelijk het agenda-item afwerken. Dit is het functionele, maar het is niet het effectieve, laat staan het meest menselijke.

Een gesprek dat van de hak op de tak gaat, geeft de ander een veel breder beeld van wie je bent, wat je doet en wat je zoekt. Die kleine omzwervingen leiden tot: "Nu je het daarover hebt, ik ken iemand, zal ik je met hem in contact brengen?" Zo werkt echt netwerken. Online is die spontaniteit en serendipiteit gereduceerd tot vrijwel nul. Tenzij je een louter functioneel overleg hebt, is de meerwaarde van een fysieke afspraak onmiskenbaar.

Beweging is breinvoeding

Er is nog een cruciaal argument: beweging.

Door fysiek van de ene naar de andere plek te gaan, geef je je hersenen letterlijk inspiratie en rust. De beweging, de frisse lucht, de andere omgeving: dit alles zorgt voor een gezonder brein, meer creativiteit en een betere concentratie. Je bent niet alleen productief in de meeting zelf, maar ook onderweg laad je op.

Willen we dan toch niet in de file staan? Dan is er een uitstekend en beproefd alternatief: gewoon bellen. Een telefoongesprek belast het brein minder dan videobellen, omdat de verwachting van visuele informatie ontbreekt en we ons kunnen concentreren op de stem en de inhoud.

Laten we stoppen met de illusie van online efficiëntie en kiezen voor wat echt werkt: minder belasting voor onze hersenen, meer diepgang in onze contacten, en de onvervangbare kracht van een live ontmoeting. Het is tijd om onze mentale gezondheid en de effectiviteit van onze gesprekken weer prioriteit te geven.

PS. Wil je jouw team trainen in het terugdringen van stress en het verbeteren van de mentale balans? Overweeg dan een training via ons live programma op de KNVB Campus!